Omwonenden en gewasbescherming

Gewasbeschermingsmiddelen worden toegelaten als deze veilig zijn voor mens en milieu. LTO Nederland hecht aan betrouwbare, integere en zorgvuldige communicatie over gewasbescherming. Zo kan onduidelijkheid over (gezondheids-)effecten voorkomen worden.

Om voedsel en andere producten te kunnen maken, moeten planten beschermd worden. Dat doen telers door ervoor te zorgen dat de gewassen zelf zo weerbaar mogelijk zijn. Soms is het echter noodzakelijk om ze extra te beschermen tegen bijv. plagen, schimmels en ziekten, door een zo gericht mogelijke inzet van gewasbeschermingsmiddelen die zijn beoordeeld en toegelaten door onafhankelijke, wetenschappelijke instanties.

Blootstelling gewasbeschermingsmiddelen aan omwonenden
Bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen wordt rekening gehouden met de potentiële verspreiding naar de omgeving. Middelen worden alleen toegelaten als ze veilig zijn voor mens en milieu. Toch was er in de maatschappij, en vooral bij omwonenden, behoefte aan nog meer duidelijkheid over die verspreiding. Dat heeft geleid tot twee onderzoeken die zijn uitgevoerd door het RIVM: een verkennende studie naar de gezondheid van omwonenden, en een onderzoek naar de blootstelling van omwonenden aan gewasbeschermingsmiddelen.

Het eerste RIVM-onderzoek onder omwonenden, naar de gezondheid van mensen die naast een landbouwperceel wonen, werd in de zomer van 2018 afgerond. De resultaten waren positief – er is geen verband tussen gewasbeschermingsmiddelen en gezondheid, en mensen die naast een landbouwperceel wonen zijn doorgaans gezonder dan iemand die daar verder vandaan woont. Het tweede onderzoek, waarbij puur werd gekeken naar de mate waarin omwonenden in contact komen met gewasbeschermingsmiddelen – blootstelling – werd in april afgerond. Belangrijkste conclusie: er worden inderdaad gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen in de omgeving van landbouwpercelen, maar de gevonden hoeveelheden leiden niet tot gezondheidsrisico’s voor omwonenden. De veiligheidsmarges waarmee in de toelating van middelen al rekening gehouden wordt, liggen vele malen hoger dan de gemeten concentraties. Wel pleit het RIVM voor nader onderzoek.

Betere communicatie wenselijk
LTO Nederland is verheugd dat er geen sprake is van gevaar voor de gezondheid. De teruggevonden residuen van gewasbeschermingsmiddelen blijven ruim onder de vastgestelde risicogrenzen. Voor de toekomst is betere communicatie over gewasbescherming nodig. Betrouwbaarheid, integriteit en zorgvuldigheid zijn daarbij belangrijke kernwaarden. Hierdoor kan onduidelijkheid en ongerustheid over de gezondheidseffecten van middelen voorkomen worden.

Voor onze telers is het belangrijk om het gesprek aan te blijven gaan met hun omgeving. Daar waar de veiligheid van telers, medewerkers of omwonenden aantoonbaar in het geding is nemen we onze verantwoordelijkheid. Verder blijft de sector zich inzetten om de al in 2017 gepresenteerde Ambitie Plantgezondheid 2030, ´Gezonde Teelt, Gezonde Toekomst´ te realiseren. Daarmee zet de sector zich in voor een (klimaat)robuuste, ecologisch en economisch duurzame voedsel- en sierteelt, geproduceerd in een gezonde omgeving op basis van vertrouwen tussen boer en burger, teler en omwonende.