Derogatie

Nog maar tot en met 2025 heeft Nederland een derogatie, waardoor boeren onder voorwaarden meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aan mogen brengen. Het besluit om de derogatie volledig af te bouwen is een flinke inperking voor de gehele land- en tuinbouw en brengt ons verder van de milieudoelen.

Een derogatie is een uitzondering op het mestbeleid, waarmee agrariërs onder voorwaarden meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aanbrengen dan volgens de Nitraatrichtlijn is toegestaan. Om hier aanspraak op te maken moet er eerst worden voldaan aan de doelen en verplichtingen van de Europese Nitraatrichtlijn. Hiervoor zet iedere Europese lidstaat elke vier jaar een actieprogramma op, met als doel om waterkwaliteitsdoelen te bereiken. In het actieprogramma zet elke lidstaat het meststoffenbeleid uiteen.

Onduidelijk proces huidige derogatie
Uitzonderlijk voor het huidige – inmiddels zevende – actieprogramma (2022-2025) is dat er relatief kort na het indienen een addendum met extra maatregelen aan toe is gevoegd. De Europese Commissie had onvoldoende vertrouwen dat Nederland met het actieprogramma de doelen voor waterkwaliteit gaat halen.

Het addendum was echter nog niet concreet genoeg en gaf nog onvoldoende vertrouwen. Uiteindelijk zijn hierom in de derogatiebeschikking nóg meer maatregelen opgenomen. LTO was niet te spreken over dit proces. Bovendien werd pas in september 2022 duidelijk dat de derogatie voor Nederland volledig wordt afgebouwd, met daaraan gekoppeld vele verzwaarde en verstrekkende voorwaarden voor de hele agrarische sector. Hoewel Nederland dus nog wel een derogatie heeft ‘binnengehaald’, voelt dit voor LTO als een schijnoverwinning.

Afbouw derogatie betekent einde kringlooplandbouw
Derogatie draagt bij aan het verdienvermogen van ondernemers, een betere benutting van organische mest, minder gebruik van kunstmest, én een betere waterkwaliteit. Deze laatste is namelijk bij derogatiebedrijven beter dan gemiddeld. Het is de ultieme vorm van kringlooplandbouw: eigen mest op eigen grond. Bovendien draagt derogatie bij aan verbetering van de bodemkwaliteit; meer dierlijke mest betekent immers een hoger organisch stofgehalte in de bodem. Met de afbouw van de derogatie, wordt kringlooplandbouw een utopie. LTO Nederland heeft zich in Den Haag en Brussel hard ingespannen voor behoud van de derogatie – helaas niet met het gewenste resultaat.