Analyse Miljoenennota: veel overgelaten aan nieuw kabinet

Gisteren presenteerde het demissionaire kabinet de plannen voor de begroting voor 2024. Zoals ieder jaar heeft LTO de begrotingen geanalyseerd, waarbij gekeken is naar onderdelen die impact hebben op onze leden, boeren en tuinders. We zien in dit verkiezingsjaar dat keuzes worden overgelaten aan het nieuwe kabinet. Er worden enkele aardige stappen gezet, zoals voor jonge boeren, de biologische sector en landschapselementen. Maar, gezien het om éénmalig geld of een beperkt startbudget gaat, hebben deze stappen wat LTO betreft toch een ietwat symbolisch karakter.

Groene diensten
Zoals al aangegeven in de eerste reactie op de Miljoenennota vindt LTO het een gemiste kans dat het kabinet slechts €15 miljoen vrijmaakt om een start te maken met het aanvalsplan landschapselementen. Zeker gezien uit eerdere berekeningen bleek dat er structureel € 750 miljoen per jaar nodig is voor de versterking van ecosysteemdiensten. De wens van verschillende politieke partijen om vóór Prinsjesdag te komen met een regeling, inclusief de bijbehorende middelen in de begroting, blijft daarmee liggen.

Verbetering bestaanszekerheid: werken moet meer en beter lonen
LTO vindt verbetering van de bestaanszekerheid van alle Nederlanders van belang. Het maatregelenpakket voor 2024 laat zien dat de koopkracht in stand blijft of verbeterd, maar de rekening van de maatregelen wordt te eenzijdig neergelegd bij het bedrijfsleven. LTO maakt zich hier grote zorgen over. Werkgevers zien de werkgeverslasten, onder andere door de stijging van belastingen, het minimumloon en sociale premies, fors stijgen, terwijl werkenden er niet of nauwelijks in hun netto-inkomen op vooruit gaan. LTO vindt daarom dat (meer) werken meer en beter moet lonen in plaats van het verhogen van toeslagen of het minimumloon. Verhoging van het minimumloon is in de ogen van LTO draaien aan de verkeerde knop. Het jaagt de loon-prijsspiraal verder aan en aan het oneindig verhogen van de lonen, belastingen en extra regels zitten absoluut grenzen. De stemming onder werkgevers is daarom niet positief; eerder zorgelijk. Het aantrekkelijker maken van werken, zodat werkenden netto meer overhouden, is daarvoor een oplossing.

Convenant dierwaardige veehouderij
Om stappen te kunnen zetten binnen de plannen richting een dierwaardigere veehouderij in 2040 moeten randvoorwaardes, waaronder financiering, geregeld worden. Uit de Miljoenennota blijkt dat het demissionaire kabinet daarin niet kan voorzien. Het bedrag dat nu genoemd is, is pas een kleine bijdrage in een groter budget dat noodzakelijk zal zijn om de plannen daadwerkelijk uit te voeren. Bovendien gaat het nu om een eenmalige, in plaats van een structurele, uitgave. Hiermee wordt onze oproep om dit onderwerp bij de formatie verder op te pakken bevestigd.

Transitie weerbare teelten
LTO is positief dat er in 2024 budget is voor weerbare planten en teeltsystemen en voor de subsidieregelging geïntegreerde gewasbescherming. LTO gaat graag in gesprek met LNV over de invulling, opdat zo veel mogelijk telers en teelten bereikt en ondersteund kunnen worden in de verduurzaming.

Energietransitie Glastuinbouw
Het kabinet presenteerde aanvullend beleid voor een CO2-heffing en de fasering van het afschaffen van het verlaagd tarief energiebelasting. Vooral de afschaffing van het verlaagde energiebelastingtarief is funest voor kleinere en extensievere bedrijven. De maatregelen zijn een rem op de energietransitie waar de sector volop mee bezig is. Bovendien zet het kabinet met de maatregelen de afspraken in het Convenant Energietransitie Glastuinbouw onder druk.

Belastingplan: zoet en zuur voor land- en tuinbouw
In het Belastingplan 2024 kiest het kabinet voor behoud van de fiscale bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOR). Dankzij een intensieve lobby van LTO blijft deze regeling, een belangrijk instrument voor agrarische bedrijfsopvolging, toegankelijk voor jonge agrarische ondernemers. Ook zorgt het kabinet voor verruiming van de herinvesteringsreserve (HIR) bij overheidsingrijpen. Deze verruiming is van groot belang voor agrarische ondernemers die vanwege overheidsingrijpen een bedrijfstak staken en de stakingswinst willen herinvesteren in een andere bedrijfstak. Het fiscaalvriendelijk investeren in duurzame en energiezuinige bedrijfsmiddelen blijft interessant door verhoging van het budget voor de energieinvesteringsaftrek (EIA). LTO is ontstemd over de twee lastenverhogende maatregelen voor bedrijven. Ten eerste wordt de MKB-winstvrijstelling verlaagd waardoor ondernemers meer belasting gaan betalen. Ten tweede beperkt het kabinet het afschrijven op gebouwen in eigen gebruik bij ondernemers in de inkomstenbelasting. Beide maatregelen zorgen voor een structurele lastenverhoging van bijna €300 miljoen.

Inzet LTO Prinsjesdag
Met een brief aan de Staten Generaal heeft LTO de politiek opgeroepen om koers te bepalen in het spanningsveld tussen verduurzaming en bestaanszekerheid. Als we Nederlands voedsel betaalbaar willen houden, moet de overheid bijdragen aan de vergoeding voor verduurzaming en maatschappelijke diensten, zodat boeren en tuinders een eerlijk inkomen kunnen verdienen.

Voorzitter Sjaak van der Tak reageerde middels een video op de Troonrede.