Volgende stap derogatie genomen, uitkomst nog niet bekend

De besluitvorming over derogatie is traag en zorgt voor te veel onzekerheid bij boeren en tuinders. LTO benadrukt opnieuw het belang van derogatie en duidelijkheid voor ondernemers nu in Brussel de volgende stap in het aanvraagproces is genomen.

Donderdag 17 maart heeft het Nitraatcomité (een comité van tientallen ambtenaren uit alle EU-lidstaten onder leiding van de Europese Commissie) een bijeenkomst gehad waarin het Nederlandse beleid weer op de agenda stond en de Nederlandse vertegenwoordigers hierover een presentatie hebben gegeven. Dit is een belangrijke stap om tot een mogelijke derogatieverlening te komen. Er is echter nog niet gesproken inhoudelijk over de derogatie, het was puur een formele stap in de derogatieaanvraag. Of er een derogatie komt en wat een mogelijke derogatie in zou kunnen houden blijft dus nog in het ongewis.

Viermaal vergaderen
De Nitraatcomités vinden vier keer per jaar plaats. Nederland heeft in september 2021 de eerste presentatie in de reeks van vier gegeven. Vervolgens heeft de Europese Commissie (EC) besloten de maatregelen van het nieuwe kabinet af te wachten en de procedure voorlopig niet voort te zetten. In december 2022 is de aanvraag niet op de agenda gezet voor een tweede presentatie. De EC was namelijk niet overtuigd dat met de plannen van Nederland de waterkwaliteitsdoelen worden gehaald. Daarom moest eerst worden vastgesteld dat Nederland aan de verplichtingen voor de Nitraatrichtlijn en Kaderrichtlijn Water (KRW) zal gaan voldoen. Het is een politieke keuze van Brussel om de aanvraag van de derogatie stil te leggen totdat er meer duidelijkheid was over de waterkwaliteitsplannen. Ook zonder derogatie moet Nederland het 7e APN en bijbehorend addendum uitvoeren.

Nu het addendum is gepresenteerd kan op grond daarvan, in combinatie met het oorspronkelijke 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, een formeel verzoek van het kabinet aan de EC worden voorgelegd voor een derogatie van de Nitraatrichtlijn.

Besluitvorming te laat
Op 17 maart stond de presentatie van Nederland dus alsnog op de agenda, waarna er nog twee vergaderingen van het Nitraatcomité (in juni en september) volgen. Bij het volgen van de reguliere procedure zou dit leiden tot besluitvorming zeer laat in het uitrijdseizoen. Minister Staghouwer gaf afgelopen dinsdag in een debat aan dat hij Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius voor Milieu heeft gevraagd of hij in juni al wel een intentieverklaring wil afgeven over welke richting het besluit van het Nitraatcomité op gaat.

Wat LTO Nederland betreft biedt een eventuele intentieverklaring nog onvoldoende duidelijkheid voor de boeren. De eerste mestgiften liggen nu al op het land en de bemestingsplannen zijn nu ook al gemaakt.

Daarnaast is in de Kamerbrief van 25 februari jl. aangekondigd dat de komende periode verdere gesprekken met de EC plaatsvinden over de inhoud en voorwaarden van de derogatie. De ministers houden er rekening mee dat hieraan aanvullende eisen, voorwaarden en/of beperkingen gesteld zullen worden.

LTO Nederland vind dit erg vaag en roept LNV dan ook op om helderheid te verschaffen voor de komende maanden. Onze inzet is dat de derogatievoorwaarden voor 2022 gelijk zijn aan 2021. Bij derogatiebedrijven worden goede resultaten op waterkwaliteit gehaald en is de gemeten waterkwaliteit bij deze bedrijven beter dan gemiddeld. Het zou dus onlogisch en onterecht zijn als er eventueel extra voorwaarden komen.