Registratie van stalbranden en dierlijke slachtoffers 2019

De kans op een stalbrand is klein. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) concludeerde in 2019 dat die kans ongeveer 1 op 1000 is bij varkens-, pluimvee- of rundveehouderijen. Maar als er een brand is dan is dat verschrikkelijk voor alle betrokkenen en de dieren. Een brand is voor veel veehouders en hun familie, medewerkers en hulpverleners een traumatische ervaring. Daarom werken LTO Nederland, de Dierenbescherming, het Verbond van Verzekeraars, Brandweer Nederland en de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) gestructureerd samen in het Actieplan Brandveilige Veestallen 2018 – 2022. Op deze manier worden kennis, ervaring en ambitie gedeeld. Hoewel stalbranden misschien wel nooit volledig tot het verleden gaan behoren, hebben wij de ambitie om de stallen brandveiliger te maken. Iedere stalbrand is er immers één te veel.

In 2020 nieuw registratiesysteem

Onderdeel van het actieplan is de publicatie van de cijfers over stalbranden. Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars (via Stichting Salvage) houden een registratie bij van het aantal stalbranden, dierlijke slachtoffers en de oorzaak voor zover deze te achterhalen was. Tegenwoordig worden alle branden van of in dierverblijven van alle diersoorten, hobbymatig en/of bedrijfsmatig, geregistreerd.

Brandweer Nederland stimuleert de brandweerregio’s stalbranden zorgvuldig te onderzoeken. Steeds meer regio’s geven hier gevolg aan. Brandweer Nederland werkt aan een landelijke eenduidige manier van onderzoek en registratie van (stal)branden zodat er betere conclusies kunnen worden getrokken. Dit gaat in 2020 van start, waarbij er per kwartaal gerapporteerd zal worden.

Aantallen stalbranden en dierlijke slachtoffers 2019

Tabel 1. Aantal dierlijke slachtoffers en stalbranden in 2019.

Diersoort	Aantal dierlijke slachtoffers:	Totaal aantal branden:	Aantal branden waarbij geen dieren omkwamen:
Kalveren	20	4	2
Runderen (incl. jongvee/stieren)	45	12	9
Geiten	0	1	1
Kippen	170.030*	7	2
Paarden/pony’s	2	3	2
Schapen/lammeren	2	1	0
Varkens	5.030	6	2
Konijnen	0	0	0
Onbekend	0	6	6
Meerdere diersoorten	3	1	0
TOTAAL	175.129	41	24
* Waarvan 100.000 als gevolg van brandstichting

 

Tabel 2. Aantal dierlijke slachtoffers per brandoorzaak in 2019.

Oorzaken	Aantal dierlijke slachtoffers	Totaal aantal branden:	Aantal branden waarbij géén dieren omkwamen:
Blikseminslag	0	2	2
Broei	8	3	2
Brandstichting	100.000	1	0
Werkzaamheden	0	4	4
Onbekend	60.108	22	11
Elektra	12.000	4	3
Werktuigen (incl. voerinstallatie)	3.000	3	2
Haard/kachel	13	2	0
TOTAAL	175.129	41	24

Bron: Brandweer Nederland en Verbond van Verzekeraars

Figuur 1. Totaal aantal geregistreerde stalbranden en dierlijke slachtoffers 2014-2019.

Oorzaken en activiteiten

Helaas is van ongeveer 50% van de branden de oorzaak onbekend. Oorzaken zijn niet altijd te vinden, bijvoorbeeld vanwege de hevigheid van een brand of omdat er vanwege de aanwezigheid van asbest geen onderzoek wordt gedaan. Elektra is door de jaren heen een belangrijke oorzaak van brand. De meeste dierlijke slachtoffers vielen in 2019 bij brand als gevolg van brandstichting.

In 2018 en 2019 is bij alle pluimvee- en varkensstallen en bij alle kalverstallen met veel apparatuur een elektrakeuring uitgevoerd en zijn eventueel geconstateerde tekortkomingen verholpen. Deze keuringen dringen het risico op kortsluiting, de belangrijke oorzaak van stalbranden, terug en leiden tot meer bewustzijn bij de veehouders.

In 2019 is richting geiten- en melkveehouders extra aandacht besteed aan hooibroei, omdat dit regelmatig voorkomt.

Verder is in 2019 een onderzoekskalender vastgesteld, met daarin onder andere nader onderzoek naar brandoorzaken en warmte- en rookdetectie in technische ruimten. Ook worden ervaringen van branden meegenomen.

In 2020 wordt nader gekeken hoe om te gaan met brandstichting. Dit is een oorzaak die beangstigend is en waar nauwelijks iets tegen gedaan kan worden.

In het actieplan is verder afgesproken dat LTO samen met Brandweer Nederland 75 voorlichtingsbijeenkomsten voor agrariërs in heel Nederland gaat geven.