Verdienmodellen boeren en tuinders

Tegenover (extra) inspanningen van boeren en tuinders t.b.v. duurzaamheid zou een eerlijke prijs moeten staan. LTO Nederland werkt langs verschillende sporen aan een betere marktpositie voor boeren en tuinders.

De maatschappelijke druk op de land- en tuinbouw neemt toe, met toenemende eisen op het gebied van milieu, biodiversiteit, klimaat en dierenwelzijn. Tegenover deze (extra) inspanningen zou een betere prijs voor producten moeten staan. Helaas komt dit op een vrije markt niet automatisch tot stand. De jarenlange trend is dat de consumentenprijzen stijgen, terwijl de prijs die boeren en tuinders voor hun producten krijgen niet mee stijgt. Op verschillende terreinen is LTO Nederland actief om de positie van boeren en tuinders in de voedselketen te agenderen en verbeteren.

Samenwerking stimuleren
Boeren en tuinders zijn de eerste schakel in de voedselketen. Door samenwerking kunnen zij hun (onderhandelings-)positie versterken. Mededingingsregels staan samenwerkingsverbanden in principe niet toe, vanwege risico’s op prijs- en kartelvorming. Binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) worden wel mogelijkheden geboden voor samenwerking door het vormen van Producentenorganisaties (PO’s) en Brancheorganisaties (BO’s). LTO Nederland wil dat deze mogelijkheden zo goed mogelijk worden benut.
Het huidige kabinet werkt verder aan een aanpassing van de Nederlandse Mededingingswet. LTO Nederland vindt dat goede voorlichting over de mogelijkheden belangrijk is.

Duurzame initiatieven
Er zijn diverse sector-brede keteninitiatieven geweest om voedselproductie te verduurzamen, waarbij elke schakel in de keten beloond wordt voor de extra inspanningen t.b.v. duurzamere productie. Helaas zijn deze initiatieven gestrand omwille van mededingingsregels, waarbij het consumentenbelang van een lage prijs zwaarder woog dan het maatschappelijke belang van verduurzaming. LTO pleit er daarom al lange tijd voor dat er in het mededingingskader meer rekening gehouden wordt met publieke belangen. Het kabinet werkt daarom aan het wetsvoorstel ‘Ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven’. Daarnaast wordt de agri-nutrimonitor opgericht. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) kan hiermee toezien op prijsvorming in de sector voor gangbare producten en producten die voldoen aan bovenwettelijke eisen.

Oneerlijke handelspraktijken
De Europese Unie kent sinds 2019 wetgeving tegen oneerlijke handelspraktijken in de land- en tuinbouw. Daarom werkt het kabinet nu aan een verbod op oneerlijke handelspraktijken. Dit is een goede aanvulling op het reeds bestaande vrijwillige initiatief waarin LTO Nederland samenwerkt met partijen in de keten, wat functioneert als laagdrempelig loket voor klachten over oneerlijke handelspraktijken.

Marktinformatie
Behalve het verbieden van oneerlijke handelspraktijken het verbeteren van de voorwaarden voor samenwerking tussen boeren/tuinders, komt er ook meer openheid over de marges die in de keten tussen producent en consument worden gemaakt. Nieuwe EU-wetgeving verplicht lidstaten om uiterlijk vanaf 1-1-2021 deze informatie te verzamelen en te delen met Brussel. Dit moet leiden tot beter inzicht in prijsvorming en de ontwikkeling van trends in de voedselketen. Nu hebben boeren en tuinders die informatie niet altijd.