Meer aandacht voor PAS-melders en toekomstperspectief in stikstofdebat

In het tweede deel van het LNV-hoofdlijnendebat was er in de Tweede Kamer meer aandacht voor de agrarische ondernemer. De focus lag terecht meer op het toekomstperspectief voor de sector, investeren in innovatie en legalisatie van de PAS-melders. In het eerste deel van het debat, vorige week, lag de nadruk veel te veel op opkoop. Ondanks verschillende terechte vragen en vele suggesties uit de Kamer deden ministers Staghouwer (LNV) en Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) nog te weinig concrete toezeggingen. Met name de inzet voor PAS-melders moet sneller en beter. LTO spreekt de komende dagen met verschillende Kamerleden om suggesties te doen die kunnen worden meegenomen in moties en stemmingen.

Het is goed dat er in het debat – eindelijk – veel aandacht was voor het landbouwperspectief. Succesvol stikstofbeleid kan niet zonder rendabele en gezonde boerenbedrijven. Onder meer VVD, CDA, ChristenUnie, SGP en BBB wilden van de nieuwe ministers weten hoe ze het perspectief van de blijvers gaan verbeteren. Waar het vorige week vooral over opkoop van stoppende boeren ging was er nu meer aandacht voor de overgrote meerderheid, de blijvers, wiens toekomstperspectief een cruciale randvoorwaarde voor succes is. LTO pleit ervoor dat in de gebiedsgerichte aanpak het landbouwperspectief net zo zwaar meetelt als de gestelde doelen op het gebied van stikstof, water en klimaat. Boerenbedrijfsvoering mag nooit een sluitpost zijn!

PAS-melders
Inmiddels is er van links tot rechts aandacht voor de duizenden gedupeerde boeren die nu als PAS-melder wachten op legalisatie. LTO Nederland vroeg hier voorafgaand aan het debat aandacht voor in een interview in de Telegraaf. Voor onder meer CDA, VVD, ChristenUnie, SGP en BBB moet hier prioriteit op komen om het vertrouwen van de sector te krijgen voor de stikstofaanpak.

Minister Van der Wal gaf aan de urgentie te voelen en open te staan voor suggesties om tot snellere legalisering te komen. LTO staat hierover met LNV en Kamer in contact en ziet twee routes. Bij de ene route vindt een vorm van ‘generaal pardon’ plaats die wordt onderbouwd door het afgesproken pakket van maatregelen, het omvangrijke stikstoffonds en de gebiedsgerichte aanpak. Die inzet is voldoende robuust om deze groep te legaliseren. De andere route is een zogenaamde (regionale) ADC-toets (alternatief niet voor handen, dwingende redenen, compensatie volgt). Wat LTO betreft is rechtsstatelijkheid een zeer dwingende reden. Het risico op handhaving van een PAS-melder is op dit moment te groot en is voor LTO absoluut onaanvaardbaar.

Enthousiasme over innovatie
Uit de inbreng van de beide bewindspersonen bleek duidelijk dat opkoop de laatste tijd te veel aandacht heeft gekregen. Het kabinet staat volop achter innovatie, van staltechnieken tot management en extensivering. De waardering hiervoor bleek ook bij het bezoek van minister Van der Wal aan een bedrijf waar verschillende stikstofreducerende innovaties. Bij dit bezoek, op uitnodiging van LTO, was ook Caroline van der Plas (BBB) aanwezig. In het debat werd deze inspirerende middag verschillende malen aangehaald. Het stikstoffonds biedt ruimte voor innovatie en emissiearme technologieën, waarbij LTO volop inzet op een juiste verdeling van de budgetten

KDW en natuur
Minister Van der Wal wil pas op termijn kijken of er meer ruimte is om alternatieven te hanteren voor de kritische depositiewaarde (KDW). De minister wil zich niet blind staren op de KDW (alhoewel formeel vastgelegd in de wet!), maar ziet dat rechters deze vaak toepassen (want in de wet!) en dat Nederland deze fors overschrijdt. In de toekomst hoopt ze te kijken of er alternatieven mogelijk zijn.

Een onafhankelijke ecologische autoriteit kan deze alternatieven dan ook meenemen bij het vaststellen en monitoren van gebiedsgerichte processen. LTO roept op vanaf het eerste moment te kijken wat er in een gebied nodig is om natuur te verbeteren en daarnaar te handelen in balans met economisch en sociaalcultureel perspectief. Dat is ook waar de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR) vanuit gaat. Een strikte koers op enkel het behalen van stikstofnormen vormt een lange weg naar teleurstellingen met maar een beperkt effect op natuurherstel, laat staan het boerenperspectief.

En verder
Minister Staghouwer gaf aan de zorgen van boeren in de beekdalen te begrijpen. Het CDA en de SGP pleiten daarom bij de minister om de teeltvrijezones van 200 naar 25 meter terug te brengen. De minister hoopt boeren te kunnen helpen opdat zij niet te veel productiegrond verliezen, maar gaf aan dat er grote nitraatopgaven in het gebied zijn die moeten worden opgelost.

De landbouwminister deed in navolging van D66 een hartenkreet aan ketenpartijen om boeren in de transitie te ondersteunen. Het is immers een omslag die de boer niet alleen kan maken. Als ketenpartijen dit niet eigenhandig doen, zal het kabinet dit juridisch afdwingen. Ook de samenleving zal solidair moeten zijn nu zij vraagt om een transitie. Al ruim 70 jaar heeft de maatschappij geprofiteerd van goedkoop voedsel als gevolg van efficiënte landbouw. Ketenafspraken moeten duurzaamheidsbeprijzing inzichtelijk maken en kunnen consumenten zo helpen duurzamer boodschappen te doen.

Vervolg
Door het CDA is een Tweeminutendebat aangevraagd om moties in te kunnen dienen. Over minimaal een week zal dit ingepland worden in de Tweede Kamer. Daarnaast komen in juni de LNV-bewindspersonen met een Kamerbrief waarin zij concreet in zullen gaan op het toekomstperspectief van de Nederlandse boer.