Hoofdlijnen onrealistisch stikstofbeleid ongewijzigd, provinciale ruimte voor invulling

Gisteren debatteerde de Tweede Kamer ruim 14 uur lang over de stikstofplannen. De grote lijnen van het kabinetsbeleid zijn daarbij overeind gebleven. Het doel van de coalitie blijft onveranderd: 50 procent stikstofreductie in 2030. Dit heeft grote sociale, economische en culturele gevolgen voor de leefbaarheid op het platteland. Een zorg die breed gedeeld werd in de Tweede Kamer. Ook was er kritiek kwam op de perspectiefbrief van minister Staghouwer die nauwelijks perspectief biedt. Ondanks deze brede oproep voor perspectief voor de boer vanuit de Tweede Kamer, zijn er maar weinig concrete ideeën hoe daar invulling aan kan worden gegeven.

Er zijn afgelopen jaren vanuit de sector talloze voorstellen voor stikstofreductie gekomen, maar daar is weinig mee gedaan. Terecht dat de SGP het debat begon door het versnellingsplan Duurzaam Evenwicht, dat vorig jaar door LTO, bedrijfsleven en natuurorganisaties is gemaakt, nog eens onder de aandacht te brengen. Een groot deel van de Tweede Kamer lijkt te begrijpen dat de top-down benadering vanuit LNV een grote vergissing was, waarmee veel krediet in de sector is verspild. Het draagvlak voor de transitie is door het kaartje vol onbegrijpelijke keuzes en de eenzijdige focus op enkel de landbouw snel verdwenen.

Kaalslag
Boeren en tuinders, maar ook de rest van het platteland, vrezen kaalslag als gevolg van de plannen. Een zorg die bijvoorbeeld ook door de SP uitvoerig gedeeld werd. Het is daarbij onbegrijpelijk dat dit vergaande traject wordt ingezet zonder sociale, culturele en economische toets vooraf. De overheid gaat 25 miljard euro uitgeven aan een kaalslag van het platteland, maar heeft daarbij geen analyse van de gevolgen als mogelijk duizenden boerenbedrijven verdwijnen. Terecht maken politieke partijen zich druk over de leefbaarheid op het platteland. Het is daarom goed dat zowel SGP als BBB en JA21 in moties vragen om in kaart te brengen wat de sociale, economische en maatschappelijke gevolgen zijn voor deze regio’s. Onder meer Omtzigt en CDA waren kritisch op het gebruik van de vaak onhaalbare kritische depositiewaarde (KDW) als absolute waarheid in het beleid. De minister gaf echter geen ruimte om breder te kijken – teleurstellend, omdat ook bijvoorbeeld het PBL reeds sterke kanttekening plaatste bij de KDW.

Maatwerk, innovatie en koplopers
Het kabinet benadrukt dat de provincies aan zet zijn om in een jaar tijd de ‘richtinggevende doelen’ te halen met de gebiedsplannen. Het is een goed teken dat het CDA daarvoor een motie indiende die provincies de regie geeft hoe het budget ingezet wordt voor innovatie, verplaatsen en opkoop. Daarmee wordt dus ruimte voor een aanpak van onderop benadrukt, hoewel het onrealistische doel blijft staan. Terecht was er veel aandacht voor meer maatwerk in de aanpak. Voor het monitoren van de aanpak heeft het CDA een motie ingediend. Om de onzekerheid bij innovatieve oplossingen weg te nemen heeft de VVD een motie ingediend. In de media hebben afgelopen weken vele biologische boeren zich geroerd. De helft van de biologische bedrijven in Nederland bevinden in de gebieden met reductiedoelen van meer dan 47%. Door D66 is een motie ingediend om deze bedrijven te ondersteunen.

Moties
Na een volle dag debat blijft er niet het gevoel hangen dat er echt een andere koers wordt ingeslagen met het stikstofbeleid. Wel zijn uit zowel coalitiepartijen als oppositiepartijen goede moties gekomen om de ingeslagen weg bij te sturen. Dinsdag wordt er over deze 42 moties gestemd. LTO zal uiteraard bij de Tweede Kamerfracties toelichten wat de impact van de moties op haar achterban is, waarbij de zorg over de kaalslag van het platteland helaas het centrale thema blijft.

Aangezien het kabinet op grote lijn steun voor haar plannen houdt verplaatst het speelveld zich de komende tijd naar de provincies, die ten volste de voorwaarden moeten behouden en creëren voor de productie van goed eten en mooi groen, met ruimte voor sterk ondernemerschap van boeren en tuinders.