GLB-hervorming onder tijdsdruk

Het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouw Beleid (GLB) zou op 1 januari 2023 van start moeten gaan. Op dit moment onderhandelen de EU-lidstaten en het Europees Parlement over een akkoord. EU-voorzitter Portugal wil dit in april klaar hebben. Of die deadline gehaald wordt, is onzeker. Er zijn meningsverschillen over de eisen aan de basisvergoeding en de inrichting van de zogenaamde ‘ecoregelingen’.

LTO wil dat de eisen aan de basisvergoeding gelijk blijven aan nu. Het GLB is immers ook bedoeld als inkomensvangnet voor agrariërs en bovendien gelden nu al de ‘cross compliance’ eisen. Voor de ecoregelingen, die een extra inkomenssteun kunnen opleveren, zou een vrijwillig keuzemenu moeten komen. Agrariërs in het hele land moeten evenveel kans krijgen om mee te doen; dit kan eventueel in groepsverband (via collectieven voor agrarisch natuurbeheer).

Green Deal
De Europese landbouwministers en het Europees Parlement onderhandelen ieder vanuit hun eigen standpunten over het GLB-voorstel van 2018. Maar die wordt ingewikkeld omdat de Europese Commissie alsnog ‘Green Deal’ ambities opgenomen te krijgen in het uiteindelijke akkoord. Toen de vorige Europese Commissie voorstellen deed voor een nieuw GLB, was daar nog geen sprake van. De Green Deal komt uit de koker van de Europese Commissie die eind 2019 aantrad. Dit gaat onder andere over een mogelijke importheffing op koolstof, 25% biologische land- en tuinbouw in 2030,  vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, mest en antibiotica. Maar dit zijn ambities; er zijn nog geen concrete wetsvoorstellen voor gedaan en dus hebben de lidstaten en het Europees Parlement er nog geen standpunten over ingenomen.

Ecoregelingen kunnen gekoppeld aan certificering
In antwoord op vragen van lidstaten heeft de Europese Commissie laten weten dat deelname aan meerdere ecoregelingen mogelijk is, zo lang er geen dubbele betalingen voor dezelfde activiteit plaatsvinden. Betalingen voor ecoregelingen kunnen alleen gelden voor de hectares waar een bepaalde activiteit plaatsvindt, of voor alle opgegeven subsidiabele hectares. Interessant is dat een ecoregeling gekoppeld zou kunnen worden aan certificering en bijvoorbeeld aan de markt.  Goedkeuring door de Europese Commissie hangt natuurlijk af van de inhoud van de certificering en dus in hoeverre die bijdraagt aan de Europese ‘Green Deal’ ambities.

Coronageld voor boeren en tuinders
De coronapandemie zorgt voor de grootste economische crisis van de laatste 100 jaar. In Nederland vangen we de directe gevolgen nog op omdat onze regering goedkoop kan lenen, maar veel landen hebben die luxe niet. De echte gevolgen van de crisis moeten nog zichtbaar worden. De Europese Unie weet dat ook en daarom is er vorig jaar een akkoord gesloten met de 27 EU-lidstaten over het coronaherstelfonds. In Brussels jargon: ‘Next Generation EU’, afgekort als NGEU. De Europese Commissie gaat hiervoor geld lenen. Van de in totaal 750 miljard euro komt 8,5 miljard euro vrij voor de land- en tuinbouw. Nederland krijgt 52,44 miljoen euro. Dit moet in 2021 (30%) en 2022 (70%) besteed worden via pijler 2 van het GLB, met andere woorden via het plattelandsbeleid.

LTO en NAJK hebben er op 26 januari in een brief aan LNV op aangedrongen om het coronageld direct ten goede te laten komen aan boeren en tuinders. Dat kan door de overheveling van GLB-geld van de betalingsrechten naar het plattelandsbeleid te beperken. Hierdoor blijven de betalingsrechten langer op peil. Daarnaast hebben LTO en NAJK gevraagd om geld vrij te maken voor investeringen op het erf. en om de regeling voor jonge boerensteun te verruimen door het investeringsplafond te verhogen van 70.000 naar 100.000 euro.

LNV heeft na afstemming met de provincies en waterschappen laten weten inderdaad een deel van het geld te willen gebruiken om de overheveling te beperken tot 56 miljoen euro. Hierdoor blijven de betalingsrechten in 2022 gelijk. Daarnaast komt er twee landelijke regelingen, namelijk ‘groen-economisch herstel’ (40,4 miljoen euro) en samenwerking (12 miljoen euro). De invulling hiervan moet nog duidelijk worden. LTO en NAJK hebben in hun brief een lijst met suggesties aangeleverd, zoals precisielandbouw, energiebesparing, beperking stikstofemissies, peilgestuurde drainage, bodemverbetering en verkorting van afzetketens. Belangrijk is dat het coronageld rechtstreeks ten goede komt aan ondernemers.

GLB-pagina’s staan gereed voor gecombineerde opgaaf 2021
De RVO heeft de GLB-pagina’s voor de gecombineerde opgaaf 2021 klaargezet op hun website.
Vanaf 1 maart tot en met 15 mei moet de gecombineerde opgaaf ingediend worden. De RVO noemt een aantal aandachtspunten.
Vóór 1 maart kunt u alvast een aantal zaken voorbereiden, zoals de perceelregistratie en de I&R dieren.

Klaas Johan Osinga, kjosinga@lto.nl