Bouwsteen voor de toekomst

De arbeidsmarkt van de toekomst vraagt om een hernieuwde visie binnen de agrarische en groene sectoren. Technologische vooruitgang, maatschappelijke veranderingen en de nadruk op duurzaamheid dwingen ons om anders te denken over werk en werkgelegenheid. Hoewel de toekomst onzeker is, zijn thema’s zoals Goed werkgeverschap, Leven Lang Leren, Boeien, Binden en Behouden en Imago en Instroom cruciaal.

In deze reeks interviews bespreken we met bestuursleden en leden van sectorcommissies Colland Arbeidsmarkt de belangrijkste trends, uitdagingen en kansen die onze sectoren vormgeven. We delen praktijkervaringen om van elkaar te leren en gezamenlijk de activiteiten en regelingen, gefinancierd vanuit het fonds Colland Arbeidsmarkt, te versterken voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt.

In dit artikel geeft Ko Hooijmans (Lid vakgroep Paddenstoelen LTO Nederland en lid Sector Commissie paddenstoelenteelt) zijn visie op de arbeidsmarkt van de toekomst in de Paddenstoelenteelt.

Welke ontwikkelingen zie je op dit moment in de Paddenstoelenteelt?
“De paddenstoelenteelt is een sector die zich onderscheidt door creativiteit en innovatie maar heeft ook te maken met een sterk aanbod gestuurde markt, waarbij bedrijven zich voort­durend moeten aanpassen om concurrerend te blijven. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, besloot de Sector Commissie Paddenstoelenteelt in 2021, samen met de vakbonden, te investeren in scholing en ontwikkeling. Dit was nodig om niet alleen de productiekwaliteit te waarborgen, maar ook om de kennis en vaardigheden van zowel werkgevers als werknemers naar een hoger niveau te tillen met als doel de sector toekomst­bestendig te houden.”

Hoe belangrijk is kennisontwikkeling voor de sector?
“De paddenstoel is van oudsher een hoogwaardig product, vaak het “witte goud” genoemd. Zonder voortdurende ontwikkeling dreigt de sector te stagneren. In 2021-2022 werd geconstateerd dat er weinig jonge mensen de sector instroomden. Met het opzetten van de vakopleiding Paddenstoelenteelt in 2023 hebben we dat patroon doorbroken. De eerste leergang zat direct vol met 15 enthousiaste deelnemers. Deze investering in kennis zorgt ervoor dat de sector blijft groeien en relevant blijft, ondanks de uitdagingen.”

Hoe is de vakopleiding Paddenstoelenteelt ontstaan en met welk doel?
“De afgelopen 15 à 20 jaar was de paddenstoelenteelt niet meer opgenomen in het reguliere onderwijs vanwege de afname van teeltbedrijven. Desondanks bleef het aantal geteelde kilo’s enigszins stabiel met name door schaal­vergroting van de teeltbedrijven De behoefte aan kennis werd duidelijk tijdens kantine bijeenkomsten met werkgevers in 2022. Samen met ondernemers werd de vakopleiding opgezet, gericht op bedrijfsopvolgers, Nederlandse en Europese werknemers, en zij-instromers. Het doel is continuïteit door kennisoverdracht, waarbij theorie direct toepasbaar is in de praktijk. Deelnemers waarderen het interactieve karakter van de opleiding, waarbij ze op hoog niveau met elkaar kunnen sparren en inzichten delen.

Welke kennis en vaardigheden worden volgens jou steeds belangrijker?
“In de paddenstoelenteelt moet je als bedrijf veelzijdig zijn. Dit betekent dat je naast teelttechnische kennis en compostering ook goed moet weten hoe je je personeel kunt binden, boeien en behouden. Deze managementvaardig­heden, in combinatie met vakinhoudelijke kennis, vormen de kern van de vakopleiding. Hoewel automatisering steeds meer een rol speelt bij de grotere bedrijven, blijft het werk van productiemedewerkers essentieel. De vakopleiding biedt daarom een brede basis, met aandacht voor zowel technische vaardigheden als management.”

Waar liggen volgens jou de grootste uitdagingen de komende tijd?
“Een van de grootste uitdagingen is het inspelen op de ambities en behoeften van jonge mensen. Het is essentieel om loopbaanontwikkeling binnen bedrijven te stimuleren, zodat werknemers niet alleen de basisvaardigheden leren, maar ook perspectief krijgen om door te groeien naar leidinggevende functies. Dat ondersteunen wij met de vakopleiding(en) maar ook met initiatieven zoals Beter Uitzicht. De Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) ondersteunen ook deze leercultuur, met ontwikkelpaden waarbij jongeren zonder vooropleiding op basis van competenties kunnen instromen.”

 Hoe zie jij de arbeidsmarkt van de toekomst in de paddenstoelenteelt?
“Zoals ik al aangaf, zetten we volop in op het stimuleren van een leercultuur in de volle breedte en het aanhaken op initiatieven zoals Beter Uitzicht. De arbeidsmarkt is krap en we vissen allemaal in dezelfde vijver. Dat betekent dat we lef, durf en creativiteit moeten hebben om jonge maar ook oudere werknemers aan te trekken. Binnen de agrarische en groene sector moeten we ook durven samenwerken om gezamenlijk de sector te versterken. Gelukkig zien we dat jonge bedrijfsopvolgers met enthousiasme in de voet­sporen van hun ouders treden. Deelnemers aan de vakopleiding dragen zo bij aan de toekomst van de paddenstoelenteelt in Nederland.”

Meer weten? Kijk op www.collandarbeidsmarkt.nl en www.werkgeverslijn.nl/vakopleiding