Zorgen over Programmaplan Natuurplan 2025

De Europese Natuurherstelverordening verplicht lidstaten een nationaal Natuurherstelplan op te stellen. Als tussenstap heeft het kabinet het ‘Programmaplan Natuurplan 2025’ opgesteld, dat staatssecretaris Rummenie onlangs naar de Tweede Kamer stuurde.

LTO kan zich in hoofdlijnen vinden in de gekozen aanpak, maar maakt zich zorgen over de gevolgen voor de bedrijfsvoering van boeren en tuinders. Het is volgens LTO niet realistisch om het plan zorgvuldig vast te stellen vóór de deadline van september 2026. Uitstel tot medio 2027 is nodig om dit proces zorgvuldig te doorlopen.

Het Programmaplan onderstreept het belang van biodiversiteit en natuurherstel, doelen die boeren ondersteunen. Maar het plan en de toelichting missen een reëel perspectief voor de agrarische sector. Zonder duidelijke keuzes dreigen duizenden hectaren landbouwgrond te verdwijnen en komen agrariërs klem te zitten tussen extra regels en ambities.

LTO roept de overheid op tot een haalbaar natuurplan dat ruimte laat voor voedselproductie, ondernemerschap en een leefbaar platteland. Boeren willen bijdragen aan biodiversiteit, maar dan wel op een uitvoerbare en betaalbare manier. Samenwerking tussen boeren, natuurorganisaties, burgers en overheid kan kansen bieden, mits er maatwerk, wederzijds begrip, ondersteuning en financiële compensatie is – en géén onrealistische blauwdruk.

LTO pleit voor een realistische invulling van het Natuurplan: alleen uitvoeren wat de EU verplicht en geen hogere nationale ambities. De inspanningen die boeren al leveren, bijvoorbeeld in beekdalen, moeten meetellen. Behoud van agrarische grond en een gezond verdienmodel staan centraal; zonder dat dreigen grote verliezen aan areaal en productiviteit, vooral in veenweiden en beekdalen.

Daarnaast is een betrouwbare nulmeting van natuurdata essentieel, zodat beleid op feiten gebaseerd wordt. Ook moet er een stevig compensatiekader komen: de lasten van herstel mogen niet bij boeren terechtkomen. LTO vreest dat de kosten anders kunnen oplopen tot miljarden.

LTO zet zich de komende tijd in voor:

• regionale uitruil van herstelopgaven, ook over landsgrenzen heen;
• borging dat vrijwillige maatregelen meetellen;
• een financieel-economische en sociaaleconomische impactanalyse voor de landbouw;
• een ruim transitiefonds en realistische termijnen;
• structurele betrokkenheid van de landbouw bij monitoring en besluitvorming rond natuurdoelen en de NHV.